یائسگی چیست و از چه سنی آغاز می گردد؟ علایم آن - چه درمانی برای عوارض آن وجود دارد؟
به گزارش بلندانیوز، یائسگی از چه دوره ای آغاز می گردد و چه تغییراتی را ایجاد می نماید؟
متوقف شدن قاعدگی در اثر کاهش تخمک گذاری و کاهش تدریجی هورمونهای زنانه از جمله استروژن به تدریج از سن 50-40 سالگی به بعد مشاهده می گردد. ابتدا قاعدگی نامنظم شده و گاهی این بی نظمی 3-2 سال نیز طول می کشد. وقتی بیش از 12 ماه از قطع قاعدگی گذشته باشد، آن را سرانجام یافته فرض می کنیم و هرگونه خون یا لک بعد از 13 ماه، قاعدگی محسوب نمی گردد و احتیاج به آنالیز پزشکی دارد. یک سال پس از قطه قاعدگی، احتمال وقوع حاملگی نیز از بین می رود. پس از این مدت احتیاجی به روشهای پیشگیری از بارداری نمی باشد. استفاده از قرصهای ضدبارداری سبب ادامه قاعدگی به طور مصنوعی می گردد.
علایم دیگر یائسگی کدام است؟
بعد از اولین علامت یائسگی که قطه قاعدگی است مهمترین علامت یائسگی گُر گرفتگی یا احساس گرما است. به تدریج ظرف 5-3 سال بدن خود را با تغییرات هورمونی هماهنگ نموده و به مرور این علامت از بین می رود. علت ایجاد این حالت کاهش ترشح استروژن به دلیلی کاهش فعالیت تخمدان و تأثیر بر غدد هیپوفیز و هیپوتالاموس در بدن است.
سردرد، بی خوابی، احساس سوزش و خارش در دستها و پاها، ضربان شدید موقتی قلب و احساس کوفتگی و گُرگرفتگی گاهی به حدی ناراحت نماینده است که احتیاج به درمان دارد. بی توجهی همسر و فرزندان می تواند سبب تشدید این علایم گردد.
آیا درمان با استروژن سبب کاهش علایم گرگرفتگی و سایر علایم یائسگی می گردد؟
بلی، اما درمان باید تحت نظر پزشک و مقدار دارو با توصیه پزشک معالج صورت گیرد. استفاده از منابع طبیعی که دربردارنده مقدار کمی استروژن (سویا، …) بر درمان دارویی ارجحیت دارد.
| علائم یائسگی | |
| · اضطراب | · تحریک پذیری |
| · تغییرات در پوست و مو | · دردهای عضله و مفصل |
| · افسردگی | · فقدان میل جنسی |
| · اشکال در خواب | · درد هنگام مقاربت |
| · خشکی مهبل | · طپش قلب |
| · خستگی | · ضعف تمرکز |
| · سردرد | · ضعف حافظه |
| · گرگرفتگی و عرق شبانه | · مسائل ادراری |
| · پریودهای نامنظم | |
نکته: بیشتر علایم یائسگی (نه همهه علایم)، به طور مستقیم در ارتباط با کاهش سطح استروژن است.
آیا قاعدگی نامنظم دلیل عدم قدرت باروری در سن بالا است؟
قاعدگی های نامنظم معمولاً اولین علامت یائسگی است. سیکل ماهیانه نامنظم است. زیرا در این زمان کار تخمدانها در فراوری استروژن و پروژسترون نامنظم و غیرقابل پیش بینی می گردد. به طور معین در ابتدا سیکل کوتاه شده و طول آن از 28 روز به 21 تا 25 روز می رسد ولی بعد با حذف شدن گاه گاهی قاعدگی سیکل طولانی می-گردد. در این مدت خونریزی برخی مواقع خیلی شدید است و چند روز ادامه می یابد و گاهی میزان خونریزی کم و مدت زمان آن نیز کوتاه می باشد.
در تعداد کمی از سیکل ها یک تخمک آزاد می گردد؛ بنابراین اگرچه قدرت باروری کاهش می-یابد ولی هنوز احتمال باردار شدن وجود دارد. به همین علت استفاده از روش مناسب پیشگیری از بارداری باید برای یک سال یا بیشتر پس از آخرین قاعدگی ادامه یابد.
گر گفتگی و عرق شبانه در چه زمانی ایجاد می گردد؟
حملات گرگرفتگی اغلب حدود 47 یا 48 سالگی آغاز می گردد و در اکثر زنان به مدت 2 یا 3 سال ادامه می یابد. در برخی از زنان حملات زودتر آغاز می گردد. ممکن است گرگرفتگی در اواخر 30 سالگی یا اوایل 40 سالگی آغاز گردد و برای 5 یا 10 سال ادامه یابد. 25 درصد زنان بعد از گذشت 5 سال هنوز از حملات گاه گاهی گردریافت شکایت دارند. حملات گرگرفتگی و تعریق شایعترین علایم یائسگی هستند که 75 درصد زنان را تحت تأثیر قرار می دهد. در مراحل اولیه یائسگی ممکن است حملات فقط در هفته قبل از قاعدگی سعنی وقتی که سطح استروژن به طور طبیعی کاهش یافته ظاهر گردد ولی در نهایت با نوسان پیدا کردن سطح استروژن در طول سیکل، حملات گرگرفتگی در هر زمانی می تواند اتفاق بیفتد. برخی از زنان می توانند احساس نمایند که چه موقع حمله می خواهد آغاز گردد. این گروه از زنان اغلب قبل از گرگفتگی یک افزایش فشار را در سر احساس می نمایند. پس از چند دقیقه، به طور سریع حمله گرگرفتگی از سر و گردن آغاز می گردد و به شانه ها و قفسه سینه منتشر می شود که اغلب باعث ناراحتی می-گردد. حمله-ها معمولاً چند ثانیه طول می کشد امّا می تواند برای 15 دقیقه یا بیشتر نیز باقی بماند. حملات گرگرفتگی چندبار در طی روز تکرار می گردد.
در خصوص اضطراب و خواب ناکافی در دوران یائسگی چه می دانید؟
خواب منقطع به طور شایع در اثر عرق شبانه و اضطراب ایجاد می گردد. خواب آلودگی، اشکال در تمرکز و افسردگی از عوارض عمده این مشکل است.
علت سردرد در دوران یائسگی چیست؟
سطح هورمونی در حال نوسان باعث می گردد که میگرن و سایر سردردها را در زنان مستعدتشدید کند. 10-5 سال قبل از یائسگی علایم ظاهر می شوند و سردردهای میگرنی و غیرمیگرنی در طی هفته قبل از قاعدگی می تواند شدت پیدا کند و با تخفیف نوسانات هورمونی سردردها بهبود می یابد. امّا در هر صورت مراجعه به پزشک ضرورت دارد.
- تغییرات دستگاه تناسلی در دوران یائسگی به چه صورت است؟
استروژن، مهبل و اعضای تناسلی را مرطوب نگه می دارد و چنانچه سطح آن افت پیدا کند باعث خشکی دستگاه تناسلی می گردد، در این موارد مقاربت دردناک شده و خطر عفونت ادراری نیز افزایش می یابد. چون مقاربت فراوری مایعات نرم نماینده را افزایش می دهد بنابراین مقاربت منظم می تواند در برطرف کردن خشکی دستگاه تناسلی یاری نماید.
دردهای مفصل و عضله
درد مچ دستها، زانوها، مچ پاها و درد قسمت پائین کمر از شکایات شایع در یائسگی می-باشد.
مسائل ادراری در یائسگی کدام است؟
میل مداوم برای توالت رفتن، حتی وقتی چند لحظه قبل آنجا بوده اید، به خصوص اگر احساس سوزش یا درد وجود داشته باشد، از علایم شایع التهاب مثانه است. این علایم می تواند بعد از یائسگی شدت یابد. برخی اوقات ادرار عفونی می گردد که احتیاج به درمان با انتی بیوتیک است. اگر بعد از دو روز ناراحتی های ادراری برطرف نگردد باید پزشک معالج خود را در جریان امر قرار دهید. ممکن است بی اختیاری ادراری در اثر ضعف عضلات مثانه و کاهش سطح استروژن ایجاد گردد. سرفه به طور معینی ناراحت نماینده ادرار را افزایش می یابد.
پوست و مو در دوران یائسگی چه تغییراتی می نماید؟
استروژن پوست را مرطوب نگاه می دارد و رشد مو را تحریک می نماید از این رو در هنگام حاملگی که استروژن افزایش می یابد این آثار به اوج خود می رسد بدون استروژن پوست خشک می گردد، در نتیجه قابلیت ارتجاع و نرمی خود را از دست می دهد به طوری که چین و چروکها بسیار معین می گردد. همچنین رشد مو کاهش می یابد و مو نازکتر می گردد. نرمی مو کم شده و به همین علت مرتبب کردن آنها مشکلتر می گردد.
راجع به ناراحتی های غیر وابسته به هورمون در یائسگی چه می دانید؟
افسردگی و مسائل جنسی در نزدیک زمان یائسگی فقط در اثر افت استروژن نیست. یائسگی زمانی در زندگی زن اتفاق می افتد که به دلایل مختلف می تواند مشکل ساز باشد.
بچه ها خانه را ترک می نمایند، بازنشستگی نزدیک می گردد، مسائل ناشی از وابستگی به شوهر ظاهر می گردد، بیماری یا مرگ والدین اتفاق می افتد، هر یک از این تغییرات ضایعه خود را وارد می نمایند. اما اغلب زنان راههایی برای تحمل و تطابق اتخاذ می نمایند، اگر احساس می کنید مسائلی وجود دارد که از کنترل شما خارج است باید از همسر و دوستان و یا پزشک معالج خود یاری بخواهید.
علت افزایش وزن در زنان یائسه چیست؟
کاهش فعالیت ناشی از تغییر در شیوه زندگی یا مسائل مفصلی، همراه با کاهش میزان سوت و ساز بدن در اثر افزایش سن از عواملی می باشد که منجر به افزایش وزن می گردد. تغییرات هورمونی تا حدودی نقش دارند. نظر به این که استروژن مسئول اندام زنانه است، بنابراین بعد از یائسگی، افزایش وزن تمایل دارد بیشتر در حوالی شکم ظاهر گردد.
- نکات کلیدی در تشخیص یائسگی
علایم یائسگی متعدد است و شدت آن از خفیف تا شدید است. شایع ترین علایم یائسگی عبارت است از: قاعدگی نامنظم، گر گرفتگی و عرق شبانه، علایم یائسگی می تواند به صورت تغییرات خلقی و اشکال در خواب و افسردگی، بسیار بی سروصدا و گمراه نماینده باشد.
تشخیص یائسگی معمولاً براساس علایم داده می گردد. اگر هرگونه شکّی وجود دارد سطح هورمونهای خون اندازه گیری گردد. علایم یائسگی معمولاً چند سال پس از قطع قاعدگی برطرف می گردد چون زنان بیشتر عمر عمر می نمایند بنابراین آثار دراز مدت کمبود استروژن ممکن است ظاهر گردد. خطر شکستگی، حملات مغزی و بیماریهای قلبی با هر سالی که از یائسگی می گذرد افزایش می یابد.
| علایم | درمان |
| گر گرفتگی | 1- اجتناب از مصرف نوشابه، غذای داغ یا ادویه دار، قهوه، الکل 2- لباسهای خود را از الیاف طبیعی تهیه کنید تا هوا در اطراف پوست جریان یابد. 3- تمدد اعصاب و اجتناب از اضطراب و فشار روحی 4- استفاده از ملحفه های کتانی یا لحاف پرقو و خوابیدن در اتاق خنک یا تهویه هوا |
| خواب ناکافی | 1- اجتناب از مصرف نوشابه و غذاهای محرک قبل از خواب 2- نوشیدن یک لیوان شیر گرم قبل از خواب 3- حمام گرم، مطالعه کتاب و تماشای تلویزیون قبل از خواب و اجتناب از مشاهده برنامه های هیجانی و فیلمهای جنایی 4- اتاق را خنک نگه دارید و با جریان هوای تازه تهویه نمایید. 5- اگر در طول شب از خواب بیدار شدید و نتوانستید دوباره بخوابید، برخیزید. یک نوشابه، میل نمایید و یا مدتی مطالعه کنید. 6- اگر در طی روز احساس خستگی می کنید، استراحت 20 دقیقه ای داشته باشید. توجه کنید که اگر از این مدت طولانی تر گردد موجب بی خوابی در شب می گردد. |
| پریودهای نامنظم | 1- استفاده از رژیم غذایی متعادل، ویتامین B6، آهن و منیزیم 2- مشاوره با پزشک |
| افسردگی | 1- تمدد اعصاب 2- استراحت 3- خوردن غذای سالم 4- انجام تمرینهای ورزشی کافی |
| علایم | درمان |
| سردرد | 1- اجتناب از عوامل آغاز نماینده سردرد (دمای نامناسب-کمبود خواب- درد عضلانی) 2- مشاوره با پزشک |
| دردهای عضلانی و مفصلی | 1- استفاده از یک تشک یا بالش نرم 2- ورزشهای سبک (دوچرخه سواری- شنا) 3- افزودن روغن ماهی به رژیم غذایی 4- استفاده از پمادهای موضعی ضد درد |
| تغییر در روابط جنسی | 1- استفاده از نرم نماینده های موضعی 2- درمان افسردگی 3- در صورت ابتلاء به برفک، استفاده از یک تامپون آغشته به ماست تازه طبیعی در مهبل تسکین دهنده است اما جهت درمان اختصاصی به پزشک مراجعه گردد. 4- لباسهای زیر را از الیاف طبیعی تهیه کنید- از مصرف محلولها و صابونهای معطر اجتناب کنید. |
| علایم ادراری | 1- ورزشهای خاص جهت تقویت عضلات کف لگن 2- منقبض کردن عضلاتی که جریان ادراری را در وسط دفع ادرار متوقف کند باعث تقویت عضلات مخرج مثانه می گردد. 3- مصرف مایعات فراوان و اجتناب از مصرف قهوه و مراجعه به پزشک جهت درمان آنتی بیوتیکی در خصوص التهاب مثانه |
| پوست و مو | 1- موهای خود را کوتاه و تمیز نگاه دارید. 2- استفاده از کرمهای مرطوب نماینده پوست 3- استفاده از کرم ضد آفتاب در صورتی که در معرض نور شدید خورشید هستید. 4- استفاده از کلاه شنا (در صورت شنا کردن) و کرمهای مرطوب نماینده پس از دوش دریافت. |
| علایم | درمان |
| افزایش وزن | 1- رژیم غذایی متعادل 2- ورزش مناسب و کافی |
| بیماری قلبی | 1- کاهش وزن 2- سیگار نکشیدن 3- اصلاح رژیم غذایی 4- ورزش کافی (پیاده روی شنا) 5- ورزش حداقل روزی سه بار در هفته هر مرتبه 30- 20 دقیقه |
| پوکی استخوان/ و شکستکی | 1- ورزش کافی 2- ترک سیگار (دخانیات) 3- رژیم غذایی مناسب= استفاده از غذاهای گیاهی حاوی استروژن (نخود، لپه، سویا، باقلا، لوبیا)- استفاده از غداهای حاوی کلسیم- کاهش مصرف چربی- مصرف غذاهای حاوی ویتامین D (دو وعده غذا ماهی چرب در یک هفته می تواند خطر شکستگی را تا 20% کاهش دهد) 4- کنترل وزن بدن (معیار توده بدن بین 20-25 توصیه می گردد معیار توده بدن = |
منابع غذایی کلسیم
| مقدار متوسط محصولات لبنی | میزان کلسیم برحسب میلی گرم |
| پیمانه نیم لیتری شیر خامه گرفته | 236 |
| پیمانه نیم لیتری شیر نسبتاً خامه گرفته | 231 |
| پیمانه نیم لیتری شیر پر چرب | 230 |
| 160 گرم ماست | 230 |
| 32 گرم پنیر محلی | 82 |
| مقدار متوسط محصولات غیرلبنی | میزان کلسیم بر حسب میلی گرم |
| 130 گرم اسفناج پخته | 672 |
| 65 گرم ساردین (در روغن یا خشک) | 220 |
| 130 گرم باقلا یا لوبیا پخته | 50 |
| یک پرتقال یا لیمو ترش | 47 |
| یک برش نان سفید | 28 |
| یک برش نان قهوه ای | 7 |
زنان بالای 40 سال سن به 1500 میلی-گرم کلسیم روزانه احتیاج دارند.
منبع: یک پزشک