بازسازی نمای 500 سال قبلِ مناره مقبره شمس تبریزی امکان پذیر شد - بلندانیوز

جهت دریافت خدمات بازسازی ساختمان با گروه ساختمانی آبان در ارتباط باشید. از طراحی پلن بازسازی تا اجرای جز به جز بازسازی منزل، ویلا و ساختمان اداری تخصص ماست.

نتایج به دست آمده از مطالعات اجرا شده در خصوص معماری تنها مناره باقی مانده از سه مناره اولیه امکان بازسازی و بازسازی آن را فراهم می نماید، به طوری که می توان ضمن برنامه ریزی برای استحکام بخشی و برطرف کج شدگی آن، با استفاده از کله قوچ های طبیعی یا قالب گیری با مواد سنتتیک، نمای واقعی آن را که با جمجمه صدها راس قوچ وحشی تزیین شده بود، بازسازی کرد تا نمای 500 سال قبل آن برای پژوهشگران و گردشگران قابل مشاهده باشد.

قلعه قدیمی خوی در سال 942 قمری - ازکتاب بیان منازل سفرعراقین

سید حسین حسن زاده - پژوهشگر و دانش آموخته دکترای دامپزشکی دانشگاه شیراز - در گفت وگو با ایسنا، با تاکید براین که با وجود اثبات وجود آرامگاه شمس تبریزی در خوی تا به امروز مطالعه جامعی در رابطه با معماری آرامگاه به ویژه مناره ها و فضاهای پیرامون آن مانند میدان شاهی و دولتخانه صفوی انجام نشده بود، گفت: اهمیت مناره به جامانده از سه مناره اولیه در این است که اگر مناره فعلی از بین می رفت امکان اثبات محل آرامگاه وجود نداشت، چون بیشتر ارجاعات به آرامگاه شمس به ویژه در 500 سال اخیر با اشاره به این مناره ها اجرا شده است.

وی به نبود هیچ نوع مطالعه منسجمی در رابطه با موضوع نویافته هایی پیرامون باغ سلطنتی شاه اسماعیل صفوی و مناره های آرامگاه شمس تبریزی بر اساس منابع تاریخی، بقایای معماری و مطالعات استخوان شناسی اشاره نمود و اضافه نمود: تنها اسناد پراکنده ای در آرشیوهای بین المللی وجود داشت که تحلیل و تدوین این اسناد به یافته های جدیدی در این حوزه منجر شد، به همین دلیل مقاله به دو زبان فارسی و انگلیسی تنظیم شده تا هم برای فارسی زبانان و هم برای محافل علمی بین المللی قابل استفاده باشد.

قدیمی ترین عکس ازمناره شمس تبریزی که توسط علی خان والی در سال 1297 قمری ثبت شده است

او با بیان این که این مقاله حاصل جمع آوری اسناد مربوطه از آرشیوهای بین المللی، تحلیل مدارک و اسناد و بازسازی کامپیوتری بعضی آثار تاریخی ناشناخته مانند باغ سلطنتی و دولتخانه صفوی و آرامگاه شمس تبریزی است، ادامه داد: به گونه ای که مینیاتور مطراقچی از موزه توپقاپو سرای استانبول، سفرنامه فرانسیسو رومانو از آرشیوهای ایتالیایی و انگلیسی، پلان ترسیمی پاسکال کست فرانسوی از منابع ایتالیایی و نگاره جیمز موریه از کالج گتیزبرگ امریکا به دست آمده اند.

حسن زاده با تاکید بر این که مناره آرامگاه شمس تبریزی تنها کله منار ساخته شده از جمجمه حیوانات وحشی در سطح کشور است که از سوانح طبیعی و حادثه های مختلف جان سالم به در برده است، اظهار کرد: به همین دلیل کوشش کردیم تا علاوه بر انجام مطالعات معماری رایج از نظر استخوان شناسی نیز آنالیز های لازم انجام گردد که البته نتایج بسیار جالبی به دست آمد و باعث اصلاح بسیاری از گزارش های تاریخی در این زمینه شد.

نمای نزدیک ازجداره مناره که نحوه کارگذاری کله قوچ ها را به صورت ردیفی و یک در میان نشان می دهد

او شرح داد: به عنوان مثال گزارش های تاریخی، جمجمه حیوانات به کار رفته در مناره های سه گانه را به حیواناتی مانند بز وحشی، آهو، غزال، آنتلوپ و گوزن ربط داده بودند که در این مطالعه معین شد همه جمجمه های به کار رفته به گونه Ovis orientalis یا گوسفند وحشی تعلق دارند. معینات بیومتریک این جمجمه ها ثبت شد و نحوه کارگذاری و چیدمان جمجمه ها معین شد، به طوری که جمجمه های شاخدار در ردیف های یک در میان به شکل پوزه رو به پایین و پوزه رو به بالا در 28 ستون با میانگین 30 جمجمه در جداره کارگذاری شده اند که این نحوه کارگذاری با در هم تنیدگی شاخ ها ریتم بصری خاصی ایجاد نموده است.

این پژوهشگر با بیان این که در حال حاضر حدود 90 درصد شاخ های قوچ های کارگذاری شده از بین رفته اند، گفت: یکی از مهمترین یافته های این پژوهش آن است که با استفاده از این یافته ها می توان با استفاده از مواد سنتتیک و قالب گیری، جمجمه ها را بازسازی و در محل جداره کارگذاری کرد تا نمای واقعی 500 سال قبل مناره برای پژوهشگران و گردشگران قابل مشاهده باشد.

رضا بایرام زاده و سید حسین حسن زاده - دو پژوهشگر مناره شمس تبریزی

رضا بایرام زاده - دانش آموخته کارشناس ارشد تاریخ هنر ایران باستان - نیز درباره مهمترین یافته های این پژوهش درحوزه معماری و شهرسازی به ایسنا شرح داد: در این پژوهش نه تنها جابه جایی شهر خوی در 500 سال اخیر معین شد، بلکه صندلی باغ سلطنتی شاه اسماعیل، میدان شاهی، محل آرامگاه شمس تبریزی در شهر امروزی معین شدند و با استفاده از اسناد به دست آمده، پلان سه بعدی دولتخانه صفوی برای نخستین بار به وسیله نرم افزارهای کامپیوتری بازسازی شد.

وی با تاکید بر این که یافته های این پژوهش موقعیت باغ سلطنتی شاه اسماعیل، بازار، میدان شاهی و آرامگاه و مناره های سه گانه شمس تبریزی را در قلعه دوره صفوی در مقایسه با قلعه دوره قاجار و شهر امروز معین کرد، اظهار کرد: این مطالعات نشان می دهند دولت خانه شاه اسماعیل مانند دیگر باغ های تاریخی دوره صفوی، بخش های معینی داشته و در تناسب با موقعیت جغرافیایی قرارگیری آن، کوشش شده تا این بخش ها و اجزای متقارن، ساختار واحدی ایجاد نموده و امکان استفاده آسان از کوشک ها و فضای باغ را فراهم کند.

ششمین همایش علمی بین المللی شمس و مولانا در خوی

پانوشت: تصاویر قدیمی این گزارش از مقاله علمی حسن زاده و بایرام زاده با نام نویافته های پیرامون باغ سلطنتی شاه اسماعیل صفوی و مناره های شمس تبریزی در خوی بر اساس منابع تاریخی، بقایای معماری و مطالعات استخوان شناسی برداشت شده است.

منبع: گردشبان