تلسکوپ فضایی اسپیتزر پس از 16 سال به خاتمه راه رسید - بلندانیوز

اسپیتزر با مسائلی روبرو شده که انجام رصدهای علمی را با چالش روبرو نموده است. مشکل اصلی این تلسکوپ فضایی برقراری تعادل بین شارژ باتری ها، ارتباط با زمین و خنک نگه داشتن ابزارهایش است.

تلسکوپ فضایی اسپیتزر در سال 2003 به فضا پرتاب شد و در طول این سال ها چالش چندانی برای انجام رصدهای دقیق علمی نداشت. اما با گذشت زمان و تغییر بعضی مسائل، از جمله مدار این فضاپیما، این مسائل پدید آمد. در نهایت ناسا تصمیم گرفت که در روز 30 ژانویه آخرین دستور را به این فضاپیما ارسال کند تا ماموریت اسپیتزر به طور رسمی انتها یابد.

تلسکوپ اسپیتزر در طول موج فروسرخ آسمان را رصد می نماید. طول موجی که با رصد در آن می توان از غبار گذر کرد و چیزهایی را در پس غبار دید که تلسکوپ های دیگر توان ثبت آن را ندارند. این تلسکوپ که در طول دو دهه بودجه ای معادل 1/36 میلیارد دلار را به خود اختصاص داده در طول این سال ها به اخترشناسان یاری کرد تا به جواب سوالاتی همچون چگونگی شکل گیری سیارات و ستاره ها نزدیک شوند. علاوه بر این اسپیتزر در کنار هابل پیروز به ثبت بعضی از دورترین کهکشان های عالم شد.

اسپیتزر همچنین در پژوهش هایی مورد استفاده نهاده شد که جزء اهداف علمی اصلی ماموریت نبودند. یکی از این پژوهش ها مروبط به منظومه تراپیست 1 بود. اخترشناسان با یاری تلسکوپ فضایی اسپیتزر توانستند کشف دو سیاره زمین مانند را در این منظومه تایید نمایند. اما علاوه بر این اسپیتزر توانست پنج سیاره دیگر را نیز در این منظومه کشف کند. رصدهایی که یکی از مهم ترین اتفاقات در حوزه سیارات فراخورشیدی را رقم زد.

اسپیتزر برای رسیدن به بهترین نتایج رصدی در مداری خاص قرار گرفته است. اسپیتزر در مدار خود به دور خورشید می چرخد و فاصله نسبتا زیادی از زمین دارد. مدار اسپیتزر به گونه ای است که هر سال اندکی از زمین دورتر می گردد. هدف از قرار دادن تلسکوپ فروسرخ اسپیتزر در چنین مداری فاصله دریافت از تابش فروسرخ زمین بود. در چنین شرایطی اسپیتزر می تواند بدون مزاحمت تابش فروسرخ زمین داده های باکیفیتی را در این طول موج ثبت کند.

اما این مدار خاص مسائلی را هم ایجاد می نماید. اسپیتزر در بخشی از مسیرش در آن سوی خورشید قرار می گیرد و در این زمان دیگر امکان برقراری ارتباط با تلسکوپ وجود ندارد.

از سوی دیگر با دور شدن اسپیتزر از زمین کنترل تلسکوپ دیگر به آسانی گذشته نیست. اسپیتزر اکنون 250 میلیون کیلومتر از زمین فاصله دارد. زاویه بین زمین، خورشید و تلسکوپ جهت گیری پنل های خورشیدی به سمت خورشید و آنتن فضاپیما به سمت زمین را بسیار سخت می نماید. علاوه بر این نشانه رفتن تلسکوپ به سمت سوژه، و از سوی دیگر کنترل این که خورشید به ابزارهای مهم فضاپیما نتابد و آن ها را گرم نکند، نیز چالش های فراوانی دارد.

نکته اصلی این جاست که گرما اجازه انجام رصدهای دقیق در طول موج فروسرخ را نمی دهد. تلسکوپ اسپیتزر تا سال 2009 برای خنک کردن ابزارهایش از هلیوم استفاده می کرد. در این سال و انتها ذخیره هلیوم ماموریت سرد اسپیتزر به انتها رسید. اما فاصله زیاد اسپیتزر از زمین این فرصت را به اخترشناسان داد تا کماکان به انجام رصدهای خود در بعضی طول موج ها ادامه دهند. این تلسکوپ در سال های بعد در دمای منفی 244 درجه سانتی گراد به رصدهای خود ادامه داد و ماموریت گرم اسپیتزر بیش از یک دهه ادامه پیدا کرد. مدت زمانی که فراتر از انتظار اولیه بود.

اما در نهایت و با وجود مسائلی که با گذر زمان شکل گرفت ناسا تصمیم گرفت ماموریت اسپیتزر را به انتها برساند. تلسکوپ فضایی اسپیتزر 29 ژانویه آخرین داده های ثبت شده را به زمین مخابره خواهد نمود و روز بعد خاموش خواهد شد.

عکس کاور: طرحی گرافیکی از تلسکوپ فضایی اسپیتزر.

Credits: NASA/JPL-Caltech