تمدن گمشده تئوتیهو آکان - بلندانیوز

تمدن گمشده تئوتیهو آکان

نویسنده: ندا بهجتیان

تئوتیهو آکان یکی از شهرهای باستانی جهانی گذشته است که هیچ وقت معین نشد چه کسانی ساکنان اصلی آن بودند

ناشناخته های فراوانی در جهان وجود دارد که حتی بزرگترین دانشمندان و محققان هم نتوانسته اند راز آن ها را پیدا نمایند. یکی از این ناشناخته ها دهکده تاریخی و بسیار زیبای تئوتیهوآکان است که با وجود تعداد زیادی معبد، کاخ و هرم در آن، هیچ نشانه ای از کسانی که آنها را بنا نموده اند، دیده نمی گردد. با وجود تحقیقات بسیار، راز ساکنان عجیب این دهکده سر به مهر به جای مانده. در حال حاضر تنها کسان تئوتیهو آکان تعدادی اسکلت هستند که از زیر کاخ های بزرگ و تونل های مخفی پیدا شده اند.

تئوتیهو آکان یکی از دهکده های باستانی و تاریخی جهانست که در تپه های مرتفع مکزیک قرار گرفته است. تاریخچه و گذشته های خیلی دور این دهکده، هنوز در هاله ای از ابهام قرار گرفته است و کاشف یا کاشفان اولیه آن هنوز به طور دقیق معین نیست. برای سالیان بسیار طولانی باستان شناسان اعتقاد داشتند که این دهکده ها به دست تولتک ها ساخته شده است. تولتک ها قومی باستانی با فرهنگ و مذهبی شبیه به مایاها و آزتک ها بودند. که خطی مشابه با تولتک ها داشتند. به طور کلی تولتک ها قومی با فرهنگ بودند و معنی نام آنها هم هنرمندی در درجات بالا بود. با این حال، فرضیه سکونت آزتک ها در این منطقه بیشتر از بقیه اقوام به حقیقت نزدیک است زیرا آنها کاشفان اصلی مکزیک بودند. با تمام این تفاسیر ساکنان اصلی این دهکده، از چه قوم و فرهنگی بودند و در واقع هنوز معین نیست چه کسانی در اینجا زندگی نموده و این بناها را ساخته اند. بزرگترین مشکل در پیدا کردن صاحبان اصلی تئوتیهو آکان این بود که آنها برخلاف اقوام دیگر و به خصوص مایاها، هیچ دست نوشته یا کتیبه ای از خود به جا نگذاشته اند.

هرم خورشید

قدیمی ترین بنا در تئوتیهو آکان مربوط به سال 200 قبل از میلاد می گردد. این بنا یک هرم است که هرم خورشید نام دارد. البته بیشتر این بنا 100 سال بعد تکمیل شد. این دهکده شامل بناهایی پیچیده و ساختمان هایی یک یا چند طبقه است که محل سکونت شهروندان بود. با اینکه باستان شناسان، بیشتر شهر و حتی اطراف آن را جست و جو نموده اند، هنوز بناها و آثار باستانی بسیاری به جای مانده که همچنان مخفی هستند.

هرم خورشید، بزرگ ترین بنای ساخته شده در آمریکای مرکزی است و با اینکه حدود 20 متر بلندتر از هرم ماه است ولی به خاطر شیب خیابان مردگان، زمانی که بالای هرم بایستید این دو هرم هر دو یکسان دیده می شوند. گفته می گردد این هرم از سه میلیون تکه سنگ و بلوک گلی ساخته شده است که جمع آوری و ساخت آنها با این محاسبات دقیق، کاری عجیب و غیرممکن به نظر می رسد. البته این را هم در نظر داشته باشید که این مصالح با ابعاد و وزن بسیار سنگین بدون استفاده از حیوانات یا ماشین بالا برده و روی هم قرار داده شده بودند. رنگ های به جا مانده بر دیوارهای هر دو هرم نشان می دهد که روزگاری این دیوارها رنگی بوده اند. طبق افسانه های محلی در بالای هرم خورشید مجسمه ای بسیار بزرگ قرار داشت که از جنس طلا و نقره ساخته شده بود. این مجسمه در زمان خوان دزومارگا، اولین اسقف مکزیک تخریب و طلاها و نقره های آن به وسیله او تصاحب شد. دزومارگا از آن دسته افرادی بودند که هرگز برای آثار باستانی، ارزشی قائل نمی شدند.

با وجود ابعاد هرم خورشید و نقوش بسیار زیبایی که در آن قرار گرفته است اما بازدیدنمایندگان، هرم ماه را به خاطر حالت قرارگیری و اینکه گویا پله های آن راهی به آسمان است بیشتر می پسندند. هرم خورشید پس از هرم چیوپس در مصر و هرم اندراستورد در شهر چلولا در مکزیک، سومین هرم بزرگ در جهانست و برای رسیدن به بالای این هرم 21 طبقه باید حدود 248 پله را پیمود.

در قسمت جنوبی هرم خورشید، موزه ای ساخته شده است که تمام وسایل به دست آمده از شهر و این هرم ها در آنجا قرار داده شده است. در این موزه ظروف غذاخوری و حتی چاقوهایی قرار دارند که از سنگ تراشیده شده اند. با این، وجود این چاقوها بسیار تیز و برنده هستند. تندیس های ساخته شده هم برخی نشان دهنده رؤسای قبیله و برخی دیگر نشان دهنده کارگران و مردم عادی هستند. تعدادی ماسک سنگی هم در میان اشیای به دست آمده وجود داشت که گویا در زمان جشن ها در مقابل صورتشان نگه می داشتند.

بعلاوه در قسمت غربی هرم خورشید، کاخ دیگری به نام تتیتلا وجود دارد که به خاطر نقاشی های بی نظیر دیواری، یکی از مشهورترین کاخ های تئوتیهوآکان است. این کاخ در حدود سال های دهه 40 کشف شد. در این کاخ 11 ایوان و سه دیوار بزرگ وجود دارند که دیوارهای آنها به طور کامل با نقوش مختلف پوشیده شده اند. بیشتر این نقوش به رنگ های قرمز، زرد، آبی و سبز هستند. در این نقاشی ها، طرح هایی از حیواناتی چون عقاب، سگ، جگوار، پرندگان و حلزون دیده می شوند.

در سال 1971 یک تونل 100 متری پیدا شد که از غرب هرم خورشید به یک غار می رسید و به نظر می رسد که این تونل محلی برای اختفا بوده است. روی دیوارهای این تونل نیز نقاشی های بسیاری دیده می شوند که بیشتر آن تصاویری از بهار هستند.

خیابان مردگان

یکی از خیابان های قدیمی شهر، خیابان مردگان نام دارد که 4 کیلومتر طول دارد و به سمت شهر سراتو گورده می رود. جهت این خیابان طوری است که نمی توان آن جهت را با اتومبیل طی کرد چرا که در هر چند متر این جهت یک پله وجود دارد. این خیابان دارای شیب بسیار خاصی است، طوری که اگر کسی در این خیابان قدم بزند و به سمت جنوب حرکت کند، فکر می نماید که انتهای این خیابان تا آسمان پیش می رود. در دو طرف این خیابان بناهای باستانی و معابد بسیاری قرار دارند که باعث می شوند طولانی بودن خیابان اصلاً به نظر نیاید. در انتهای جهت، هرمی خودنمایی می نماید که هرم ماه نام دارد. نکته جالب اینجاست که ساخت جاده و هرم ماه به گونه ای است که حتی اگر روی پلکان بایستید و به سمت شمال نگاه کنید، هیچ پله ای نخواهید دید و تنها یک جهت مستقیم می بینید. ساکنان شهر معتقد بودند که این راه به آسمان ختم شده و به وسیله آن می توان به جهانی مردگان قدم گذاشت و به همین دلیل نام آن را خیابان مردگان گذاشته بودند.

هرم ماه از پنج طبقه تشکیل شده و ارتفاعی برابر با 44 متر دارد و با 12 معبد کوچک تر محاصره شده است. درست در میان هرم ماه، سنگی بسیار بزرگ قرار گرفته که آنها برای انجام مراسمی مذهبی و جشن هایشان دور این سنگ جمع می شدند. در جنوب شرق هرم ماه، جهتی وجود دارد که به کاخ تپانیتلا می رسد. دور تا دور این کاخ پوشیده شده از نقاشی های دیواری که بیشتر به رنگ قرمز رنگ آمیزی شده اند. بسیاری از این نقوش زیر خروارها خاکی که دیوارها را پوشانده بود، مدفون شده بودند. باستان شناسان توانستند در سال 1942 این نقاشی های دیواری را کشف نمایند. در میان این نقوش، طرح هایی از مراسم و جشن های مذهبی ساکنین تئوتیهوآکان نیز به چشم می خورند. مشهورترین نقاش این کاخ بهشت تلالوک نامیده می گردد که تصاویری از بهشت را به نمایش کشیده است. جالب اینجاست که حتی از میان نقاشی ها هم نمی توان فهمید چه کسانی در این شهر زندگی می نموده اند.

هرمی که ویران شد

کوئتزال پاپالوتل یکی دیگر از هرم های بسیار بزرگ و مشهور در تئوتیهوآکان است که در جنوب غرب هرم ماه قرار گرفته و گفته می گردد در گذشته مساحتی حدود 400 متر داشته است، ولی امروزه به طور کلی ویران شده و از آن به جز تپه ای از خاک و سنگ چیز دیگری باقی نمانده است. بعلاوه تصور می گردد که این هرم، مکانی مناسب برای زندگی شخصیت های مذهبی آنها یا نجیب زادگانشان بوده است. کوئتزال پاپالوتل به معبد پروانه ها نیز مشهور است به طوری که تصاویری از پروانه ها و پرندگان مختلف نیز روی دیوارهای آن حکاکی شده است. به جای چشم نقوش پرندگان از یک تکه شیشه سیاه آتشفشانی استفاده شده که نشان دهنده آن است که این افراد حتی وسایل برش نیز داشته اند. بعلاوه در این معبد تندیس های بسیاری نیز دیده می شوند که مشهورترین آنها کوئتزال کوتل نام دارد. ورودی معبد مانند پلی است که با قرمز، سفید و سبز رنگ آمیزی شده است.

در سال های 1980 تعداد بسیاری گور دسته جمعی در زیر این معبد پیدا شد که شامل 137 اسکلت انسان می شد. به نظر می رسد این افراد در زمان ساخت معبد قربانی شده و در همان جا به خاک سپرده شده بودند، زیرا زمان مرگ این افراد با زمان ساخت معبد تقریباً یکسان است و بعلاوه دست این افراد در پشتشان بسته شده بود.

از این گورهای دسته جمعی در زیر هرم ماه نیز پیدا شد، ولی طرز قرار گیری این اجساد نشان دهنده آن است که این گورستان متعلق به رؤسا و نجیب زادگان بوده است. بعلاوه گورستان زیر هرم ماه شامل تعداد بسیار زیادی از اشیا و وسایل قیمتی بود. در این میان هشت شاهین و دو جگوار نیز بودند که گویا متعلق به این افراد بوده و پس از مرگ آنها حیوانشان نیز زنده زنده با آنها دفن شده است.

طبق تحقیقات، معین شده است که زمانی در اواسط قرن هفتم در این شهر آشوبی به پا شده بود که طبق شواهد شهر به آتش کشیده شده و زندگی ساکنان آن به غارت رفته است. پس از آن شهر هرگز مانند روز اول بنا نشد و آثار این آشوب برای همواره در شهر باقی ماند. برترین جایی که می توان این آثار را مشاهده کرد جایی مابین هرم خورشید و ماه است. طبق آثار باستانی به دست آمده، تئوتیهوآکان در زمان مایاهاپو به معنی نیزار و در زمان آزتک ها محل تولد نور نامیده می شد. تمامی این بناهای باستانی، معابد و هرم ها از تندیس ها و نقش برجسته هایی از میمون ها، مارها، دیوها، ببرها و شیرها تزئین شده اند که هر کدام نمادی خاص در فرهنگ ساکنان تئوتیهوآکان دارند.

باستان شناسان توانسته اند معین نمایند که طرح اصلی این دهکده و ابعاد قرارگیری هر یک از معابد و فاصله آنها از خیابان مردگان و هرم خورشید، در واقع درست مانند منظومه شمسی در مقیاس کوچک تر است و همین امر باعث شده تا به دست آوردن چنین محاسباتی به دست بومیان آن هم قرن ها پیش، موضوعی باشد که هنوز برای محققان و باستان شناسان معین نشده و همچنان بحث بر سر آنها ادامه دارد.

منبع: نشریه همشهری سرنخ شماره 113

منبع: راسخون